• /
آثار امام سجاد عليه السلام

آثار امام سجاد عليه السلام

آثاري که از امام سجاد (ع) باقى مانده است نشان از جايگاه والاي علمى آن حضرت دارد. اين آثار عبارتند از: 1. روايات: از امام سجاد (ع) حدود سيصد حديث در کتب اربعه شيعه آمده است. 2. رساله حقوق: متن اين رساله از قول ابوحمزه ثمالى در منابع شيعه همچون تحف العقول عن آل الرسول اثر حسن بن على بن شعبه حَرّاني متوفى 381 ق. و خصال شيخ صدوق متوفى 381 و بحار الانوار علامه محمدباقر مجلسى متوفى 1110 ق. آمده است. مباحث اين رساله پنجاه حق درباره وظايف و تکاليف و حقوق خصوصى و اجتماعى انسان در عرصه هاى گوناگون حيات براى اصلاح بحران ها و آسيب هاى اجتماعى مى باشد. در اين رساله حق خداوند، اعضا و جوارح، عبادات، معلم و مردم، والدين، همسر و فرزند، همسايه و دوست، بزرگسالان و خردسالان، هم کيشان و اهل ذمه آمده است. 3. دعاى سحر مشهور به ابوحمزه ثمالي: اين دعا را امام زين العابدين (ع) در سحرهاى ماه رمضان مى خواند. در اين دعاى طولانى آن حضرت در پيشگاه خداوند به راز و نياز و استغاثه و مناجات با پروردگار خود پرداخته اند. متن اين دعا نشان از مقامات معنوى و عرفانى والاى امام سجاد (ع) دارد. 4. زيارت امين الله: اين زيارت نامه با بيان فصيح و بليغ امام سجاد (ع) درباره مقام و منزلت امير مؤمنان على (ع) و مناجات و راز و نياز با خداوند بيان شده است. 5. صحيفه سجاديه: صحيفه سجاديه شامل هفتاد و پنج دعا بوده، ولى به مرور زمان بيست و يک دعاى آن مفقود شده است و هم اکنون پنجاه و چهار دعا مى باشد. اين مجموعه، دعاهايى است که امام سجاد (ع) براى فرزندانش زيد و محمدباقر (ع) املاء کرده است و اسناد آن از دو طريق: الف) يحيى بن زير بن على (ع) و ب) جعفر بن محمد بن على (ع) روايت شده است. اين نيايش نامه بزرگ، سومين کتاب مقدس شيعيان مي باشد و امام باقر (ع) اين دعا را به نام «الکامل» و امام صادق (ع) به نام «الدعاء» خوانده اند. بعدها به عنوان، «الدعاء الکامل»، «دعاء الصحيفه» و «الصحيفة الکاملة» خوانده شده و در بين دانشمندان اسلامى به «زبور آل محمد (ص)» و «انجيل اهل بيت (ع)» مشهور شده است، زيرا داراى بلاغت و فصاحت و مضامين عالى اخلاقي، تربيتى و اعتقادى است. امام سجاد (ع) بهترين برنامه تربيتى را براى مبارزه با فساد سياسي، اجتماعى و اخلاقى که بر اثر حاکميت آل اميه دامنگير جامعه اسلامى شده بود، در قالب اين دعاها مدوّن کرده اند. دعاهاى صحيفه درباره مسائل اخلاقي، اعتقادى و سياسى در قلمرو فرد، خانواده و اجتماع مى باشد و موضوعاتي همچون حمد و سپاس خداوند، درود بر رسول گرامى اسلام (ص) و فرشتگان، مکارم اخلاقي، طلب روزي، مرزداران اسلام، ماه رمضان، روز عرفه، عيد قربان و روز جمعه و دفع همّ و غم را در بر مى گيرد. امام سجاد (ع) در ميان دعاهاى گوناگون، به تعطيلى فرمان خداوند و متروک شدن کتاب خدا و سنت هاى سنيّه رسول الله (ص) اشاره دارند و از خداوند مى خواهد که بر دشمنان امت اسلامى لعنت و بر روان محمد و خاندانش درود فرستد. هنر والاى امام سجاد (ع) در بيدارى وجدان جامعه و برانگيختن احساس گناه و ندامت در مردم است تا بيشتر به حقوق الهى خاندان رسالت آشنا گردند. آن حضرت در قالب دعاى عرفه، انديشه سياسى را درباره اداره جامعه چنين بيان فرموده است: «پروردگارا بر پاکان اهل بيت رحمت فرست که آنان را براى امر خودت برگزيدى و کليدداران خزائن علم تو و نگهبانان دين و خلفاى تو در روى زمين و حجت هاى فروزان تو بر بندگان تو باشند، تو آنان را از پليدى ها برکنار داشته اى و مقرر فرموده اى که ميان تو و بندگان تو وسيله اى باشند و به سوى بهشت تو راه بنمايند». آن حضرت در دعاي عيد قربان و نماز جمعه، اقامه و خواندن خطبه اين دو نماز را حق خلفاى برگزيده و امناى والا مرتبه الهى دانسته که از سوى ستمگران به زور غضب شده و خلفاى الهى را مغلوب و مقهور گردانيده اند. امام سجاد (ع) در سن 57 سالگى در سال 95 هجرى به دستور وليد بن عبدالملک مسموم شد و از دنيا رفت و در قبرستان بقيع کنار مقبره عموى خود امام حسن(ع) مدفون گرديد. از آن حضرت يازده پسر و چهار دختر باقى ماند و مشهورترين پسرانش محمد بن علي(ع) و زيد بن علي(ع) بودند.

منبع : تاريخ امامت به قلم  اصغر منتظر القائم

 

 

ارسال شده در : 1389/10/4 - 09:40:39

این صفحه را برای یک دوست بفرستید.

با تشکر ! پيام شما ارسال شد
ارسال شده در : 1389/10/4 - 09:40:39

این صفحه را برای یک دوست بفرستید.

با تشکر ! پيام شما ارسال شد