بازگرداندن اموال غارت شده

ابن ابى الحديد گويد: ابن كلبى در روايتى كه مسند آن را به ابو صالح رسانده از ابن عباس نقل كرده است كه على (عليه السلام) در دومين روز از بيعت‏خود، در مدينه خطبه‏اى ايراد كرد و فرمود: «هر زمينى كه عثمان آن را بخشيده و هر مالى كه به ديگران داده جملگى از اموال خداست و بايد به بيت المال بازگردانده شود. آنچه در زمانهاى گذشته حق بود، هرگز از بين نمى‏رود. و سوگند به خداوند اگر اموال بخشيده شده از سوى عثمان را بازيابم، اگر چه از آن، زنها شوهر داده شده و يا آنكه آن مال در شهرها پراكنده شده باشد، هر آينه آنها را به بيت المال باز مى‏گردانم. زيرا در اجراى عدل، وسعت و گشايشى است و اگر اجراى عدالت‏بر كسى فشار آورد، پس ظلم بر او بيشتر فشار خواهد آورد.» ⁽¹⁾

ابن ابى الحديد مى‏نويسد: عثمان به بسيارى از بنى اميه و دوستان و يارانش زمينهايى را كه از راه خراج به دست آمده بود، بخشيد و آنان را از پرداخت‏خراج نيز معاف كرد. عمر نيز به اين و آن زمينهايى بخشيد اما بخشش وى شامل كسانى مى‏شد كه در جنگها شركت كرده بودند. ولى عثمان اين زمينها را به خويشاوندانش بذل و بخشش مى‏كرد، بدون آنكه آنان در جنگها شركت جسته باشند.

مسعودى در مروج الذهب مى‏نويسد: على (عليه السلام) املاكى را كه عثمان به دسته‏اى از مسلمانان بخشيده بود، بازپس گرفت و اموالى را كه در بيت المال موجود بود ميان مردم پخش كرد و هيچ كس را بر ديگرى برترى نداد.

پى‏نوشت:

- يعنى: اگر والى در اجراى عدالت در تنگنا قرار گيرد طبعا در انجام ظلم و ستم بيشتر بر او ⁽¹⁾ فشار وارد مى‏آيد زيرا مردم پيوسته در اين انديشه‏اند كه از ظلم ستمگر جلوگيرى به عمل آورند. شرح نهج البلاغه

سيره معصومان جلد 3 صفحه 470

سيد محسن امين

بازگرداندن اموال غارت شده

از ابن عباس روايت شده كه گويد:در دومين روزى كه مردم در مدينه با على (ع) بيعت كردند آن حضرت سخنرانى كرد و فرمود:

«الا ان كل قطيعة أقطعها عثمان،و كل مال اعطاه من مال الله فهو مردود فى بيت المال فان الحق القديم لا يبطله شي‏ء،و لو وجدته قد تزوج به النساء و فرق فى البلدان لرددته الى حاله فان فى العدل سعة و من ضاق عنه الحق فالجور عنه اضيق».

[اى مردم آگاه باشيد كه هر مرتع و زمينى را كه عثمان تيول اشخاص قرار داده و هر مالى را كه از مال خدا به كسى بخشيده همه به بيت المال باز خواهد گشت،زيرا حق سابق و قديم را چيزى باطل نخواهد كرد (و خلافكارى‏هاى عثمان نمى‏تواند قانون ثابت بر حق اسلام را از بين ببرد) و حتى اگر ببينيم با آن اموال زنان را به همسرى و ازدواج درآورده‏اند و در شهرها پراكنده گرديده،همه را به حال خود (و به جايگاه اصلى آن) باز مى‏گردانم،زيرا كه در عدالت فراخى است و كسى كه حق بر او تنگ آيد (و او را در تنگنا قرار دهد) ظلم و جور بيشتر او را در تنگنا قرار خواهد داد.]

زندگانى اميرالمؤمنين عليه السلام ص 338

سيدهاشم رسولى محلاتى

ارسال شده در : 1389/9/1 - 09:39:15